Castelos

Castelo de San Felipe

Castelo de San Felipe

Este sitio histórico ofrece unha fascinante mestura de arquitectura militar e batallas épicas, ideal para os amantes da historia e da cultura.

Os antecedentes históricos do Castelo de San Felipe remóntanse ao século XVI. O descubrimento de América, a súa colonización e as primeiras loitas polo dominio do océano Atlántico deron ao porto de Ferrol unha gran importancia estratéxica: púxose o problema da salvagarda e abastecemento das Armadas dos Reis da Casa de Austria. En consecuencia, estudouse e creouse unha infraestrutura de apoio, xa que as constantes ameazas a esta antiga base naval, tanto por vía marítima como por terra, facían necesaria o desenvolvemento da súa defensa e o desenvolvemento dun sistema de fortificación sobre a desembocadura da ría. Ao redor de 1589, por iniciativa de Filipe II, iníciase a construción do primeiro "castelo", que recibiu o nome de San Felipe en honra ao patrón do Rei. Aínda se conserva parte desta estrutura orixinal, integrada na reformada construción do século XVIII. Ao mesmo tempo construíronse dous castelos máis na beira oposta da canle. Máis ao leste, o castelo de Nosa Señora da Palma, que recibe o nome da capela dedicada a esta Virxe María. E ao oeste, o castelo de San Martín, bautizado en homenaxe a Martín de Padilla, o adelantado de Castela naqueles anos. Desta última construción quedan hoxe en día ruinas deterioradas do recinto fortificado, pero naquel momento, a colocación destes tres castelos nun punto tan estratéxico da ría permitiu unha defensa capaz de protexer as instalacións militares dos previsibles ataques inimigos, tanto terrestres como marítimos, xa que os castelos formaban un perigoso e insalvable triángulo de lume. Tamén permitiron a colocación dunha cadea tendida entre o Castelo de San Felipe e o Castelo de San Martín, que impediría a entrada de tropas inimigas. Estas fortificacións demostraron o seu valor estratéxico e disuasorio en 1693 durante o ataque do almirante Henri D'Escobleau de Sourdis a esta base naval ferrolá, onde as forzas francesas foron facilmente rexeitadas. A contribución do Castelo de San Felipe tamén foi significativa durante o ataque inglés a Ferrol por parte das forzas do xeneral Pultney o 26 de agosto de 1800. As tropas inglesas desembarcaron nas praias de Doniños e San Jorge co obxectivo de destruír o Arsenal Naval e foron rexeitadas en ataques sucesivos, retirándose a Altos de Brión, onde culminou a vitoria española. Anualmente conmemórase esta batalla, representando a loita entre as compañías inglesas e os habitantes de Brión, coa participación de toda a veciñanza. O Castelo de San Felipe sufriu reformas estruturais entre 1731 e 1775, segundo os proxectos ideados polos enxeñeiros Francisco Montaigú, Juan de la Ferrière e Juan Vergel. Así, no século XVIII, considérase un exemplo de “batería abaluada”, é dicir, por unha banda, unha zona con baterías de canóns dirixidas cara ao mar, complementada, como xa se dixo, coas dos castelos da Palma e San Martín. Por outra banda, contaría cun sistema de baluartes ou muros saíntes que cobren os flancos dos muros cortina ou muros frontais, pensados ​​para repeler tamén os ataques terrestres. Esta forma defensiva foi case imposta pola aplicación de modelos académicos á accidentada topografía do punto sobre o que se asenta e á forma da desembocadura da ría. O círculo descrito pola canle pola que entrarían os barcos determinaba a disposición das distintas orientacións da batería. Ademais, a forte pendente entre a terra e o nivel do mar aconsellaba a utilización dun corno, que estaba formado por dous longos muros unidos por un frente de baluartes e un muro cortina intermedio. Pero a magnitude do Castelo de San Felipe permítenos subdividir a súa estrutura en distintas partes, descritas na ilustración, e facer unha visita guiada polos 32 elementos de maior valor construtivo. No interior do Castelo, seguindo este itinerario, atoparemos nos paneis informativos unha descrición detallada de cada un deles, que nos permitirá coñecer polo miúdo este fermoso exemplo de fortificación representativo dos modelos académicos.